12 Nis 2020

Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir ?

Travma sonrası stres bozukluğu toplumsal veya bireysel olarak yaşanan felaket durumlarından sonra kendini gösteren bir psikolojik rahatsızlıktır. Doğal afetler, kaza, tecavüz, şiddet, bir yakının kaybı vb. travma sonrası stres bozukluğuna sebep olabilecek bazı durumlardır.

Böyle durumlardan sonra kişilerde depresyon belirtileri, uykusuzluk, kabus görme, olayın detaylarını sık sık hatırlama veya hatırlamayı istemsiz olarak reddetme, reflekslerde bozulma, öfke kontrolünde azalma ve sosyal çevreden uzaklaşma gibi belirtiler görülür.

Travma yaratan durumlardan sonra en sık karşılaşılan çabuk irkilme halidir. Kişi yaşanan olayın etkisinden çıkamayabilir ve sürekli tekrar yaşanacağından kaygı duyduğu için sürekli tetikte olma halindedir. Hemen her konuda tedbirli olma hali hakimdir. Bu sebeple de ani sesler ve hareketler kişide aşırı irkilmelere sebep olabilir. Aşırı tedbirli olma halinin bir diğer sonucu da uykusuzluktur. Kişi sürekli tetikte olduğu için uykuya dalmada ve uykuda kalmada sorunlar yaşayabilir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri

  • Kabus görme
  • Ani sinirlenme
  • İrkilmelerin başlaması
  • kendini anlaşılmaz hissetme
  • Yaşanan olayın gündeme gelmesinden kaçınma
  • Olayın tekrarlanacağı düşüncesiyle huzursuz olmak
  • Uykusuzluk

Yaşanan travmatik olayı sık sık hatırlama da yaygın görülen belirtilerdendir. Kişi sürekli yaşanan olayı gözünde canlandırır ve kendi içinde tekrar yaşar. Bu da aynı korku tepkilerinin (kalp çarpıntısı, nefes darlığı gibi) tekrar yaşanmasına sebep olur. Kişi olayın yaşanıp bittiğine inanmada ve günlük hayata adapte olmada güçlük yaşar. Özellikle benzer travmatik olayı kişi daha önce de yaşadıysa bu durum artış göstermektedir.

Travma yaşamış kişilerde sosyal hayattan kopma da sık görülür. Kişiye her şey yaşanan olayı hatırlattığı için hayatın içine katılmayı reddeder. Evden çıkmama, güvenli ortamı terk etmeme hali vardır. Sosyal iletişimden kaçınılır, sürekli olarak sadece yaşanan olaydan bahsetme vardır, diğerlerinden gelen yardım reddedilir.

Bu belirtiler başlangıçta normal karşılanabilir. Bahsedilen belirtiler bir aydan kısa sürdüğünde akut stres bozukluğu olarak adlandırılır. Durumun çok ağır olmadığı anlamına da gelmektedir. Kısa sürede çözüme ulaştırılabilir. Olayın üzerinden üç ay geçmesine rağmen belirtilerde kaybolma veya azalma görülmüyorsa ve belirtiler kişiyi günlük hayatta işlevsiz hale getiriyorsa kronik travma sonrası stres bozukluğu olarak adlandırılır ve bu durumda tedaviye başvurulmalıdır. Bazen belirtiler başlangıçta görünmemesine rağmen yaşanan olaydan yaklaşık altı ay sonra görünmeye başlayabiliyor. Kişinin bu durumu fark ettiğinde de tedaviye başvurması gerekmektedir.

Travma Sonrası Stres Bozukluğunun Psikoterapi ve İlaç İle Tedavisi

Travma sonrası stres bozukluğunun ilaçla veya psikoterapiyle sağaltılması mümkündür. Travma yaşayan kişilerin öznel durumlarına göre tedavi planı şekillenir. Kişinin psikolojik dayanıklılığı, yaşadığı olayın boyutu gibi faktörler bu aşamada önemlidir. Özellikle ağır travma belirtileri, günlük hayattan kopma ve iş göremez hale gelme mevcutsa yoğun psikoterapiler ve ilaç tedavileri uygulanır. Ancak belirtiler daha hafifse ve günlük hayata devamda sorun yoksa psikolojik danışmanlık yeterli olmaktadır.

Travma sonrasında kişi ne olursa olsun bir uzmanla görüşmeli ve yaşanan olayla ilgili konuşmalıdır. Bazen başlangıçta herhangi bir belirti olmasa da sonradan kişide travmaya bağlı rahatsızlıklar görülebiliyor. Bunların olmaması veya kısa vadede çözülmesi için erken fark edilmesi önemlidir. En önemlisi travma sonrasında konuşmaktan çekinmemek, tedaviyi reddetmemek gereklidir. Böyle durumlarda hafif belirtiler dahi artabilir ve kişi için daha büyük sorunlar baş gösterebilir.

 

 

Yorum yapmak ister misiniz?